Ölenlerin ardından dijital linç: Saygı mı, hesaplaşma mı?
Ölüm, insanlık tarihinin en değişmez gerçeği. Ancak dijital çağda ölüm, eskisinden çok farklı bir anlam kazanmış durumda. Bir zamanlar yas ve saygı ile anılan ölümler, günümüzde sosyal medya platformlarında bir hesaplaşma arenasına dönüşüyor.
Siyasetçiler, sanatçılar, din adamları…
Kim olursa olsun, ölümünün ardından sosyal medyada adeta bir mahkemeye çıkarılıyor. Peki, neden?
Bir insanın hayatta iken savunduğu fikirler, yaptığı eylemler, ölümüyle birlikte yok olmuyor. Sosyal medya, ölüm sonrası kişilerin miraslarını tartışma, hatta yerle bir etme alanına dönüştü. Kimileri için ölüm, saygı gerektiren bir hadise; kimileri içinse geçmişin hesaplaşması için bir fırsat. Ama bu hesaplaşmanın şekli, ne kadar adil?
Özellikle toplumu derinden etkileyen figürlerin ölümlerinde bu linç dalgası çok daha belirgin hale geliyor. Örneğin siyaset arenasında toplumsal karizmaya sahip kişilerin anmaları, her yıl sert tartışmaların merkezine oturuyor. Bir yanda hayranları, diğer yanda karşıtları; övgü ve nefret yan yana duruyor. Sosyal medya kullanıcıları, bu figürleri ya göklere çıkarıyor ya da sert eleştirilerle yıpratıyor. Pek çok siyasetçi, sanatçı ya da dini adamları benzer süreçlerden geçiyor.
Ancak burada kritik bir nokta var: Bu eleştiriler gerçekten kişinin fikirlerine yönelik mi, yoksa dijital çağın tetiklediği bir öfke patlamasının sonucu mu? Sosyal medyanın algoritmaları, bu tür tartışmaları körüklüyor. Ölen kişi hakkında yapılan sert yorumlar daha fazla etkileşim alıyor ve gündemi belirliyor. İnsanlar, fikirlerini ifade ederken daha keskin ve sert olma eğilimine giriyor. Ölen kişinin sevenleriyle karşıt görüşte olanlar arasında gerilim artıyor, kavgalar kaçınılmaz hale geliyor. Bu durum sadece bireysel bir mesele değil, toplumsal kutuplaşmanın da bir yansıması.
Ölüm sonrası linç kültürü, toplumdaki ayrışmanın dijital bir tezahürü. Kimi insanlar için ölen bir figür, hatıralarda bir kahraman olarak kalırken, başkaları için mücadele edilmesi gereken bir sembol olabiliyor. Ancak unutmamak gerekir ki ölüm, bir son olduğu kadar bir başlangıç da olabilir. Dijital ortamda bile olsa ölenlerin ardından biraz daha saygılı olmayı başarabilir miyiz?
Elbette eleştiri hakkı herkesin. Ancak ölümden sonra yapılan bu tartışmaların seviyesi ve üslubu önemli. Toplum olarak, geçmişle hesaplaşmayı saygı çerçevesinde yapabilir miyiz? Ölülerin ardından nefret üretmek yerine, onların fikirlerini analiz edip geleceğe daha sağlıklı bir bakış açısıyla bakabilir miyiz? İşte asıl düşünmemiz gereken mesele bu…
