2024 iyisiyle kötüsüyle geride kaldı. Yeni bir yıla daha merhaba derken 2024'te dünyada savaşlardan afetlere seçimlerden suikastlere pek çok önemli gelişme yaşandı. Hamas'ın üst düzey yöneticilerinden Salih el Aruri, 2 Ocak'ta Lübnan'da düzenlenen saldırılarda öldürüldü. Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Aruri ve beraberindeki 6 kişi, Beyrut'ta 'Hizbullah'ın kalesi' olarak kabul edilen Dahiye'de, İsrail'in insansız hava araçları ile hedef alındı. Aruri, aynı zamanda Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'nın da kurucusuydu. Hamas'ın ikinci ismi olarak bilinen Aruri'ye yönelik saldırı, Tel Aviv yöntimi ile Hizbullah arasındaki gerilimi daha da artırdı. Suikastın ardından Hizbullah'tan yapılan açıklamada, "Direnişimiz kararlı ve üstlendiği ilkelere sadıktır. Savaşçılar en üst düzeyde hazır durumdadır" denildi. Lübnan Hizbullahı'nın lideri Hasan Nasrallah ise şu ifadeleri kullandı: "Yanıt kaçınılmaz olarak geliyor. Bu büyüklükte bir ihlale sessiz kalamayız çünkü bu tüm Lübnan'ın ifşa olması anlamına gelir." İsrail, Aruri’yi işgal altındaki Batı Şeria’da İsrail güçlerine ve Yahudi yerleşimcilere yönelik saldırılardan sorumlu tutuyordu.
84 kişi öldü
İran'ın Kirman kentinde Devrim Muhafızları Ordusu'nun eski komutanı General Kasım Süleymani’nin kabrinin bulunduğu mezarlık yakınında gerçekleşen iki ayrı patlamada 84 kişi hayatını kaybetti. Süleymani'nin mezarı yakınında düzenlenen tören sırasında meydana gelen saldırıları, IŞİD üstlendi. Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesinin dördüncü yılında art arda gerçekleşen patlamalarda, 284 kişi de yaralanmıştı. Patlamalar sonrası İran'da ulusal yas ilan edilmiş, dönemin cumhurbaşkanı İbrahim Reisi de Türkiye'ye yapmayı planladığı geziyi ertelemişti.
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, patlamaların ardından şu açıklamalarda bulunmuştu: "İran'ın şeytani ve suça bulaşmış düşmanları yine bir felakete neden oldu ve Kirman'da çok sayıda insanın şehit olmasına yol açtı. Allah'ın izniyle bu felaketin bedeli büyük olacak."
Husilere saldırı
ABD ve İngiltere, 11 Ocak'ta Avustralya, Bahreyn, Kanada ve Hollanda'nın desteğiyle Husilere ilk saldırılarını açıkladı. Washington ve Londra, Yemen'in başkenti Sana'nın yanı sıra Sada, Hudeyde, Taiz ve Hacce kentlerini kapsayan saldırılarda 8 hedefin vurulduğunu duyurmuştu. İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları ile beraber Hamas ile dayanışma sözü veren Husilerin sözcüsü Yahya Seri ise ABD ve İngiltere'nin saldırılarında 73 hedefin vurulduğuna işaret ederek, Husi mensuplarından 5 kişinin öldürüldüğünü ve 6 kişinin yaralandığını aktarmıştı. ABD Başkanı Joe Biden ise, gerekirse daha fazla askeri eylem gerçekleştirmekten çekinmeyeceğini söylemişti.
Refah'a saldırı
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 9 Şubat'ta İsrail ordusundan, yerinden edilmiş Filistinlilerin sığındığı Refah'ın 'tahliyesi' ve bu bölgeye saldırı için plan hazırlayarak Savaş Kabinesi'ne sunmasını istedi. İsrail'in 'uluslararası baskılara boyun eğmeyeceğini' söyleyen Netanyahu, "Refah'aoperasyon yapmamamızı isteyenler bize aslında 'savaşı kaybedin' diyor" ifadelerini kullandı. Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, 14 Şubat’ta yaptığı açıklamada, 'özellikle Refah'a yapılacak bir saldırının binlerce masumun ölümüne neden olabileceği' gerekçesiyle Hamas'ı derhal ateşkes yapmaya çağırmıştı. 26 Şubat'ta ise İsrail ordusunun yerinden edilmiş Filistinlilerin sığındığı 'Refah'ın tahliyesi' ve saldırı planını Savaş Kabinesi'ne sunduğu bildirildi.
12 yıl sonra Mısır'da
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2012'den bu yana ilk kez Kahire'ye bir ziyaret düzenledi. Ziyaretinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi'yi överek ve onu 'saygıdeğer kardeşim' sözleriyle nitelendireren Erdoğan, Türkiye-Mısır ilişkilerinde 'yeni bir dönemin başladığı' mesajını vermişti. Bundan aylar sonra da Sisi, Türkiye'yi ziyaret etti. Ağustos ayında Erdoğan'ın daveti üzerine ilk kez Türkiye'yi ziyaret eden Sisi, "Dost ülkeye ilk ziyaret köklü ilişkilerin çok daha gelişeceğinin göstergesidir. Halkımın sevgisini ve selamlarını iletiyorum. Bizleri bir araya getiren birçok ortak paydamız var" dedi. Erdoğan, Sisi'yi Esenboğa Havalimanı'na karşılamıştı. Sisi'nin ziyareti sırasında iki ülke arasında 17 anlaşma imzalandı.
KDP'den seçim boykotu
Parlamento seçimlerine hazırlanan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY), Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) boykot kararı almasıyla beraber Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile gerilim de doruk noktasına ulaştı. KDP, Irak Federal Yüksek Mahkemesi’nin azınlık kotasını iptal etmesi ardından seçimlere katılmama karar aldıklarını duyurdu. KDP’den yapılan yazılı açıklamada, “Bize yüklenen tarihi misyon ve ulusal çıkarlarımız gereği gereği yasadışı ve anayasaya aykırı bir şekilde dayatılan seçimlere katılmayacağız” denildi. KDP son parlamento seçimlerinde 688 bin oy alarak 45 sandalye kazanıştı. Aynı seçimde KYB 21 sandalyeyle ile meclisteki yerini almıştı. Irak Federal Yüksek Mahkemesi ise 21 Şubat’ta Kürdistan Parlamentosu’nda Türkmen ve Hristiyanlara kota sisteminin anayasaya aykırı olduğu yönünde karar vermişti. Parlamentoda etnik ve dini azınlıklara ayrılmış 11 sandalye bulunuyordu. Karar uyarınca azınlık kotalarının kaldırılmasıyla parlamentodaki sandalye sayısı da 111’den 100’e inmiş oldu. Karara tepki olarak çeşitli Türkmen ve Hristiyan siyasi partiler de seçimi boykot edeceklerini açıklamıştı.
Büyükelçiliğe saldırı
1 Nisan 2024 Pazartesi günü İsrail, İran’ın Şam Büyükelçiliği yerleşkesindeki konsolosluk binasına hava saldırısı düzenledi. Devrim Muhafızları Ordusu, Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahidi ile Tuğgeneral Muhammed Hadi Hac Rahimi dahil 7 yetkilinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Saldırı sonrası açıklamada bulunan dönemin cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İsrail'in saldırısına misilleme yapacaklarını bildirdi. Saldırı ile beraber Tahran ve Tel Aviv yönetimleri arasındaki gerilim de artarken, 'misilleme' çağrıları da yükselmeye devam etti. İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Suriye'deki İran Büyükelçiliği'ne saldıran İsrail'in 'cezalandırılması gerektiğini ve cezalandırılacağını' söyledi. Hamaney, "Şeytani rejim bir hata yaptı ve cezalandırılmalı, cezalandırılacak da" dedi.
İbrahim Reisi öldü
19 Mayıs'ta İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan'ın içinde olduğu 8 kişi helikopter kazası sonucunda öldü. 30 Mayıs'ta eski ABD Başkanı ve mevcutta Biden’ın halefi Donald Trump New York'ta yargılandığı Sus Payı Davasında 34 suçlamanın tamamında jüri tarafından suçlu bulundu. 9 Haziran'da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Parlamentosu seçimleri'nde aşırı sağın seçimi açık ara birinci bitirmesi üzerine Ulusal Meclis'i feshetti ve erken seçime gidilmesine karar verdi. 4 Temmuz'da Birleşik Krallık genel seçimleri sonucunda yüzde 33.8 oranında oy alan İşçi Partisi Avam Kamarası'nda çoğunluğu elde etti ve parti lideri Keir Starmer yeni Birleşik Krallık Başbakanı oldu. İşçi partisi bu zaferi ile 14 yıllık Muhafazakâr Parti iktidarı sona erdi. 5 Temmuz'da İran cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turu sonucunda yüzde 54.76 oranında oy alan Mesut Pezeşkiyan yeni İran Cumhurbaşkanı oldu. 7 Temmuz'da Fransa yasama seçimleri ikinci turu sonucunda Ulusal Birlik Partisi'ne karşı sol partilerin oluşturduğu Fransa Yeni Halk Cephesi seçimi birinci sırada tamamladı. Ancak hiçbir parti Ulusal Meclis'te çoğunluğu sağlayamadı.
TRUMP VURULDU!
13 Temmuz'da ABD’de Cumhuriyetçi Başkan adayı Donald Trump’a yönelik silahlı suikast düzenlendii. Trump kulağından yaralandı. Saldırgan ise gizli servis tarafından öldürüldü. 14 Temmuz'da Almanya'da düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası'nı finalde İngiltere'yi 2-1 mağlup eden İspanya kazandı. 31 Temmuz'da Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan'ın göreve başlama törenine katılmak için gittiği Tahran'da uğradığı suikast sonucu öldü. 1 Ağustos'ta Soğuk Savaş'ın bitiminden beri gerçekleştirilen en büyük esir değişimi Ankara'da gerçekleşti. ABD ve Rusya arasında toplam 36 esir Ankara Esenboğa Havalimanı'nda takas edildi. 17-18 Eylül'de Hizbullah militanları ve sağlık görevlileri tarafından kullanılan çağrı cihazları ve telsizlerin iki büyük siber saldırıda patlaması sonucu 32 kişi öldü ve 3 bin 200'den fazla kişi yaralandı. Saldırının faili olarak İsrail gösteriliyor.
TAM 61 YILLIK REJİM ÇÖKTÜ
27 Eylül'de İsrail Hava Kuvvetleri tarafından Beyrut, Dahiye'de bulunan Hizbullah karargâhına düzenlenen saldırı sonucunda Genel Sekreter Hasan Nasrallah dahil 33 kişi öldü. 1 Ekim'de İsrail Savunma Kuvvetleri, Lübnan'ın güneyini işgal etti. Bunun üzerine İran, İsrail'in Lübnan saldırılarına yanıt olarak İsrail'e hava saldırısı düzenledi. 16 Ekim'de Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar, Refah'da İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından öldürüldü. 5 Kasım'da ABD başkanlık seçimleri sonucunda Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump rakibi Kamala Harris karşısında galip oldu ve ikinci kez ABD Başkanı seçildi. 8 Aralık'ta Suriye’de HTŞ önderliğindeki muhalif gruplar 27 Kasım’da başlattıkları harekat sonucu 11 günde Suriye Başkent’i Şam’a girdi. Böylece Suriye’de 61 yıllık Baas Rejimi çöktü. Rejimin Cumhurbaşkanı Beşar Esad ailesiyle birlikte ülkeden ayrılarak Rusya’ya geçti.
