Çocuklarda travma

Travma, bireyi bedensel ve ruhsal anlamda sarsan, günlük akış içinde hiç beklenmedik bir anda insanın sınırlarını zorlayan ya da aşan, kişiye acı veren, inciten bir durum olarak tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle travma, ölüme yakın deneyimlerdir. Çocuklarda travma; olayı kendi yaşamlarına ya da başkalarının yaşamlarına tehdit olarak algılamalarıyla oluşur. Tehdit ne kadar büyükse etkisi ve travmaya dönüşmesi de bir o kadar büyüktür. 

Travmaya neden olabilecek olaylar

Aniden ortaya çıkan deprem, sel ve yangın; cinsel istismar, trafik kazası, sevdiği/bağlı olduğu bir yakınını kaybetme, vahşetlere tanıklık etme ve yakınlarının başına bunlar gibi kötü olayların geldiğini duymak, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da travmaya neden olabilir. Travmadan etkilenen çocukların yaşamsal süreçlerinde ciddi bozulmalar görülebilir. Her çocuk farklı şekillerde travma tepkileri gösterir. 

Çocukların travmaya nasıl bir tepki göstereceği birçok faktöre bağlıdır. 

Çocuklar, travmatik olayları yaşadığında nasıl algıladıkları, nasıl yorumladıkları ve nasıl bir tepki oluşturacakları konusunda büyük ölçüde ebeveynlerini izlerler. Çocuklar ilk kez karşılaştıkları travmatik olaylar ile ilgili nasıl bir davranış kalıbı oluşturacağını bilemezler. Bu sebeple, çocukların travmayı algılamasındaki rolünüz oldukça önemlidir sevgili ebeveynler. 

Çocuğun yaşı

Travmatik olayla ne kadar bağlantısının olduğu

Kişilik yapısı

Duygu düzenleme becerisi

Travmatik olaydan sonra çocuğun aldığı maddi-manevi destek

Travmatik olayın sıklığı ve süresi

Travmatik olayın insan eliyle mi yoksa doğal afet sonucu mu oluştuğu önemlidir. İnsan kaynaklı oluşan travmalar çocukları daha fazla zorlar ve etkiler.

Çocuklarda travma tepkileri 

Uyku problemi

Yeme problemi

Sürekli olarak sinirlilik ve huzursuzluk hali

Öfke nöbetleri

İnatçı ağlamalar

Zor sakinleşme

Aşırı korku ve kaygı

Gelişim dönemine göre beklenen becerilerde yetersizlik. (Örneğin merak ve keşif davranışları)

Gelişimsel gecikme

Gerileme (yaşından daha küçük davranışlar sergileme: bebek gibi konuşma, parmak emme) 

İletişim problemleri

Duygusal sorunlar

Ebeveynlerle aşırı yapışık ilişkinin gelişmesi

Ebeveynlere yönelik agresif davranışlar

Akademik gerileme

Öğrenme sorunları

Olay sonrası çocuğunuzda yukarıdaki belirtilerden biri ya da bir kaçını gözlemliyorsanız ve olayın üzerinden 6 ay geçmesine rağmen çocuğunuzda hala bu sorunlar varsa ya da çocuğunuz farklı davranmaya devam ediyorsa, mutlaka bir uzmana başvurmanız gerekir.