Usaıd'in kapanması: Trump'un amacı ne?
Donald Trump, ABD’nin uluslararası kalkınma politikalarında köklü değişiklikler yapma çabalarını hızlandırıyor. Son kararnamesiyle, 1961’den bu yana Afrika’ya milyarlarca dolar yardım yapan USAID’i kapatmayı planladığını açıkladı. Bu hamle, hem ABD’de hem de Afrika’da büyük yankılar uyandırdı. Trump’a göre, USAID Amerika’nın parasını boşa harcıyor ve bu kaynaklar verimli kullanılmıyor. Eleştirmenler ise, USAID’in Afrika’daki kalkınmaya somut bir katkı sağlamadığına dikkat çekiyor. En büyük Trump destekçilerinden Elon Musk, USAID’in Afrika’ya yardım yerine biyolojik silah geliştiren projelere finansman sağladığını öne sürüyor ve kurumu büyük bir suç örgütü olarak nitelendiriyor.
Bu adım, Trump’ın USAID’in kontrolünü ele geçirerek ABD içindeki politik dinamikleri ne kadar zorlayabileceğini test etme amacı taşıyor gibi görünüyor. Senato kararıyla kurulan bir kurum ancak yine senato kararıyla kapatılabilir. Ancak Trump, bu süreci "ölümü gösterip, sıtmaya razı etme" politikasıyla bir baskı unsuru olarak kullanıyor olabilir. Sonuçta, senato ve demokratların tepkilerine bağlı olarak, USAID kapanmak yerine ABD Dışişleri Bakanlığı’nın altında faaliyetlerine devam etmesi kuvvetle muhtemel.
USAID: Kökleri 1960’lara dayanan yardım zinciri
USAID, Afrika’nın bağımsızlık mücadelesinin ardından, kıtanın kalkınmasına yardımcı olmak amacıyla 1960’lı yıllardan itibaren büyük yatırımlar yapmaya başladı. Bugüne kadar 100 milyar doları aşan bir yardım bütçesiyle sağlık, eğitim, tarım ve altyapı gibi temel alanlarda katkı sağladı. Ancak, yıllar içinde yapılan bu yardımlar, Afrika’nın temel sorunlarını çözmek bir yana, bazen yerel kalkınmayı engelleyen yapısal bağımlılıkları beslemiş gibi göründü. USAID’in Afrika’ya verdiği destek, somut kalkınma başarısı yerine uzun vadeli yardımlara bağımlı bir yapıya evrildi.
Trump’ın kararının derinlemesine etkileri
Trump’ın USAID’i kapatma kararı, birçok Afrikalı liderin kaygı duymasına yol açtı. Yardımların kesilmesi, bazıları için bir felaket gibi görünse de, bu durum Afrika’nın daha fazla dışa bağımlı olmaktan çıkması için bir fırsat olabilir. Zira Afrika ülkeleri artık kendi kaynaklarını mobilize etmeyi ve yerel çözümler geliştirmeyi öğrenmeliler. Bu, kıtanın uzun vadeli kalkınma hedeflerine daha sağlam adımlarla ilerlemesine olanak tanıyan bir dönem baslıyor olabilir.
ABD çekildi, Çin yükseliyor: Afrika’nın yeni güç dengesi
Trump’ın USAID’i kapatması, Afrika’nın stratejik ilişkilerinde de büyük bir değişim yaratacak. ABD’nin Afrika’daki etkinliği zayıflarken, Çin, yıllardır bölgeye yaptığı yatırımlarla dikkat çekiyor. 2024 sonunda Çin-Afrika Ticaret hacmi 300 Milyar Dolar seviyelerine ulasmis durumda. Kuşak ve Yol projesi ile Afrika’da ekonomik bir etki alanı yaratan Çin, ABD’nin yerini almaya aday. Ancak, bu gelişme Turkiye-Afrika için de bir fırsata dönüşebilir. Turkiye ve Afrika arasinda kurulan dengeli ve stratejik ortaklıklar, Afrika’nın çıkarlarını savunması için olanak yaratabilir.
Doğru zamanda Afrika’da olmak
USAID’in kapanması, Afrika ile ilişkilerini güçlendiren ülkelerden biri olarak, kıtada tarım, sağlık, altyapı ve eğitim alanlarında önemli yatırımlar yapan Türkiye gibi ülkelerin önünü açıyor. Türkiye’nin Afrika’daki genç nüfus için istihdam yaratma, tarımsal potansiyeli geliştirme ve altyapı projelerinde liderlik yapma kapasitesi, kıtanın kalkınmasına ciddi katkılar sağlayabilir.
Afrika için yeni bir yön: Liderlerin rolü
Bu süreçte Afrikalı liderlerin, kendi iç dinamiklerini güçlendirerek dışa bağımlılığı azaltmaları büyük önem taşıyor. Bölgesel işbirlikleri ve ticaret anlaşmaları, Afrika’nın ekonomik bağımsızlığını pekiştirebilir. Küresel ölçekte Çin, Türkiye gibi ülkelerle derinleştirilecek stratejik ortaklıklar, kıtanın ekonomik potansiyelini daha görünür kılabilir.
Sonuç: Bir başlangıç
Trump’ın USAID’i kapatma kararı, kısa vadede Afrika için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Ancak, Afrika’nın bu değişime adapte olarak kendi iç kaynaklarını kullanma yoluna gitmesi, uzun vadede kıtanın kalkınması adına faydalı olabilir. Türkiye ve diğer stratejik ortaklarla güçlendirilmiş işbirlikleri, Afrika’nın geleceğini şekillendirecek adımlar olabilir. USAID’in kapanması, Afrika için olumsuz bir dönüm noktası değil, muazzam fırsatlar sunan yeni bir başlangıç olacaktır.
