Goma düştü!
Hem nüfus, hem yüzölçümü, hem de yeraltı zenginlikleri itibariyle Afrika‘da ön sıralarda yer alan Kongo Demokratik Cumhuriyeti ülkenin doğusundaki maden zengini Kivu eyaletinde yıllardır duruma hakim olamıyor, otorite boşluğundan yararlanan yüze yakın silahlı grupla başa çıkamıyor. Burası tam bir kaynayan kazan; Doğu komşularından Ruanda bu eyalete yerleşen Hutu’ların silahlı örgütü FDLR'in (Forces Democratiques pour la Liberation du Rwanda) kendisi için tehdit oluşturduğunu ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti’yle iş birliği yaptığını ileri sürüyor.
* * * *
Güçlü ve disiplinli bir orduya sahip olmayan Kongo Demokratik Cumhuriyeti 'nin talebi çerçevesinde, Goma'da konuşlanan (1999) BM Barış Gücü (MONUSCO) ile bölgesel örgütler EAC (East African Community) ve SADC (Southern African Development Community) tarafından yollanan askerler de Kivu'da arzulanan barış ve istikrarı sağlayamadı. Ruanda’nın desteklediği, Kivu eyaletinde yaşayan Kongolu Tutsi’lerin örgütü M23, Sake şehrinin ardından, geçen hafta Kivu’nun başkenti Goma'yı ele geçirince ortalık iyice karıştı
* * * *
Kivu'ya komşu 3 ülkeden Ruanda, “soykırımcı” Hutu’ların örgütü FDLR'den, Uganda, “Allied Democratic Forces” milislerinden, Burundi ise muhalif Red-Tabaras adlı isyancı gruptan kaynaklanan tehdidi ileri sürerek “doğu Kongo” sorununda rol ve söz sahibi oluyorlar. Tutsi azınlığın yönetimindeki komşu Ruanda, Kivu eyaletine en fazla müdahil komşu ülke olarak dikkatleri ve şimşekleri çekiyor. Ayrıca 8 milyon nüfuslu Kuzey Kivu eyaletinde yaşayan yarım milyon civarındaki Kongo Demokratik Cumhuriyeti vatandaşı Tutsi’lerin hamisi konumunda.
* * * *
Goma'nın düşüşünde, Ruanda’nın tüm bölgede kabul gören askeri üstünlüğü kadar, Kongo ordusunun geleneksel zayıflığının rol oynadığına işaret edelim. Yıllarca askerlerin darbe yapmasından korkan Kinşasa’daki hükümetlerin ordunun güçlenmesinden tereddüt duydukları sır değil. Halen M23’ün Goma'ya kalıcı yerleşeceği, ancak Goma'nın son durak olmayacağı konuşuluyor. Bir hafta önce, Güney Kivu’ya yöneldikleri, hedefin bu eyaletin başkenti Bukavu olduğu, hatta Ķinşasa'ya kadar gideceklerine dair iddialar duyulmasına karşın, M23'ün ilerleyişine ara verdiği, tek taraflı ateşkes ilan ettiği bildirildi.
* * * *
Yılların kurt politikacısı, eski gerilla, kurtuluş örgütü lideri, Ruanda’nın otoriter lideri Paul Kagame’nin aklından acaba neler geçiyor? Komşusunun toprağı Kivu'yu Ruanda'ya dahil edemeyeceğini muhakkak biliyordur. Ancak Kivu eyaletinin müstakbel yönetiminde kontrolün Kigali’nin elinde kalacağı tarzda bir düzen kurulmasının hesabını yapıyor olsa gerektir. Kivu'dan çıkarılacak madenler yasal zeminde Ruanda üzerinden dünyaya ihraç edildiği takdirde, Kigali’nin beklentileri karşılanmış olur.
* * * *
Goma'nın düşüşüyle başlayan çatışma sürecinin batı dünyasını telaşlandırdığını ve rahatsız ettiğini izliyoruz. M23 durdurulmadığı takdirde gelişmelerin bölgesel bir savaşa yol açabileceğine dair açıklamalar dikkat çekiyor. Batılı ülkelerin, M23'ün ateşkese razı edilmesini teminen, Ruanda'ya baskı yapmaları yanında, bölgesel örgütler EAC (East African Community) ve SADC (Southern African Development Community) ve SADC ile bu sorunda Afrika Birliği tarafından görevlendirilen Angola'ya ateşkes için destek sağlamaları önem arz ediyor.
