Helikopter ebeveynlik

Helikopter ebeveynlik, çocuklarının hayatlarına aşırı derecede müdahil olan, onları sürekli gözlemleyen ve kontrol eden ebeveynlik tarzını tanımlayan bir kavram. Bu tür ebeveynler, çocuklarının karşılaştıkları her sorunu çözmek, onların her hareketini yönlendirmek ve risklerden tamamen korumak için yoğun bir çaba sarf ederler.

Helikopter ebeveynliğin bazı özellikleri:
Sürekli kontrol: Çocuğun her adımını izlemek ve denetlemek.
Aşırı müdahale: Çocuğun kararlarını kendisinin almasına izin vermemek ve onun yerine sürekli müdahale etmek.
Koruma içgüdüsü: Çocuğu hayal kırıklığı, başarısızlık veya risklerden tamamen korumaya çalışmak.
Akademik ve sosyal baskı: Çocuğun akademik başarısı veya sosyal hayatıyla ilgili aşırı beklentiler taşımak.

Olumsuz etkileri:

Bağımsızlık eksikliği: Çocuklar, kendi kararlarını vermeyi öğrenemezler.
Düşük özgüven: Sürekli kontrol altında olmak, çocuğun kendi yeteneklerine olan güvenini zayıflatabilir.
Kaygı: Aşırı müdahale, çocukta stres ve kaygı yaratabilir.
Problem çözme yeteneğinin azalması: Çocuk, sorunları kendi başına çözme deneyimi kazanamaz.

Sebepleri neler?

Ebeveynlerin aşırı korumacı yaklaşımı.
Çocuğun geleceğiyle ilgili kaygılar.
Modern toplumda artan rekabet ve başarı baskısı.
Helikopter ebeveynlik, niyet olarak iyi olsa da çocuğun uzun vadede sağlıklı bir birey olarak yetişmesine engel olabilir. Çocukların daha fazla özgürlük ve bireysel gelişim için alan bulmaları, sağlıklı ebeveynlik yaklaşımlarının temelidir.

***

İstanbul Atlas Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. T. Gül Şendil, helikopter ebeveynler hakkında yaptığı açıklamada, “Ebeveynler bunu genelde ‘en iyisini yapmak’ adına yapıyor ama araştırmalar bunun çocukların ruh sağlığından kariyer seçimlerine kadar pek çok alanda ciddi sorunlara yol açtığını gösteriyor” diyor.

Şendil, “Aşırı kontrol, çocuklarda özgüven eksikliğine ve duygusal strese sebep oluyor. Örneğin bir araştırmaya göre bu tarz ebeveynlik, çocuklarda ‘mükemmeliyetçi’ bir yapıya neden oluyor. Bunun sonucu olarak, çocuklar kendilerini sürekli baskı altında hissediyor ve asla yeterince iyi olmadıklarını düşünüyorlar. Bazı anne babalar, çocuklarının eğitim hayatına o kadar müdahale ediyor ki bu durum, çocuğun ders çalışma isteğini bile olumsuz etkiliyor. Çocuklar, ders çalışmayı bir "zevk" değil, sadece anne babasını memnun etmek için yaptığı bir görev olarak görüyor. Bu da uzun vadede akademik başarının düşmesine yol açıyor” uyarısında bulunuyor.

Riske yol açabiliyor

Ebeveynlerin her konuda çocuklarını korumaya çalışırken aslında onların bağımsızlık geliştirme şansını da ellerinden aldığına dikkat çeken Şendil, “Bu durum, bazı çocuklarda riskli davranışların ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Örneğin, bir araştırmada aşırı kontrol edilen gençlerin daha fazla alkol kullandığı tespit edilmiş. Çünkü bu gençler, bağımsızlıklarını kanıtlamak için farklı yollara başvuruyorlar. Çocukların hata yapmasına izin vermek, onların gelişimi için kritik öneme sahip. Unutmayın, çocukların yanında olmak elbette önemli. Ama bu, onları sıkıca kontrol etmek anlamına gelmiyor. Daha çok, onları desteklemek ve gerektiğinde rehberlik etmek şeklinde olmalı. Çocukların kendi ayakları üzerinde durmalarına fırsat verildiğinde hem daha sağlıklı bireyler yetişir hem de ebeveynler gereksiz bir yıpranmadan korunmuş olur” bilgisini verdi.