Çocuklara sorumluluk bilinci kazandırmak

Sorumluluk, bireyin üstüne düşen görevleri yerine getirmesi, kendi davranışlarının sonuçlarına sahip çıkabilmesi, başkalarının haklarına saygı göstermesi ve kendisinden kaynaklanan olayın başkaları üzerindeki etkisinin sonucunu üstlenebilmesi olarak tanımlanır. Erken dönemden itibaren sorumluluk bilinci gelişmiş çocukların, sosyal beceri ve kişisel gelişim noktasında avantajlı olduğunu söylemek mümkündür. Sorumluluk bilincinin gelişmesiyle beraber çocuklarda problem çözme becerisi, bağımsız hareket etme ve özgüven gelişimi de güçlenmeye başlar. Ayrıca, sorumluluk duygusu gelişmiş bir çocuk ileriki yaşamında başkalarıyla empati kurabilen ve ihtiyaçlara karşı duyarlı olan bir yetişkin olur. 

Çocuklarda sorumluluk bilincinin 

gelişmesi neden önemlidir? 

Her şeyden önce sorumluluk duygusuna sahip bir çocuk, kendine yetebilen bir yetişkin olma yolunda ilerler. Çözüm odaklı olma, liderlik özelliğinin oluşumu, pozitif ve özgüvenli olmanın ön koşulu da sorumluluk duygusunun gelişmesine bağlıdır. Bu sebeple çocuklar henüz küçükken, yaş ve gelişim düzeylerine uygun sorumlulukların verilmesi çok önemlidir. Çocuk bir şeyleri dener ve sonuçlarını görür. Burada çocuğun kendine ait sorumlulukları dışında, ebeveynleri tarafından verilen başka görevlerde çocuğun çabasının görülmesi ve uygun bir şekilde övülmesi de önemlidir. Ayrıca, çocuk başarılı bir şekilde görevini yerine getirdiğinde daha çok motive olur, kendine güvenir. Çocuklar yaşamın erken dönemlerinde sorumluluk duygusunu geliştiremezse, ileride bu beceriyi kazanmaları oldukça zor olacaktır. Sorumluluk duygusuna sahip olmayan bireyler, davranışlarının sonuçlarını kabullenmekte zorlanırlar ve başkalarına bağımlı hale gelirler. 

Çocuklara sorumluluk 

kazandırmanın yolları 

Öncelikle çocuğunuza deneyim kazanabilecekleri fırsatlar sunmalısınız. Çocuklar için en etkili öğrenmelerden biri de yaparak ve yaşayarak öğrenmedir. Çocuğunuzun yerine bir şeyleri siz yapmayın. Bırakın, olumsuzluklarla da karşılaşsa kendi yapsın ve sonuçlarını deneyimlesin. Ebeveyn olarak sizler çocuğunuzun destekçisi olun, cesaretlendirin. Çocuk ‘’ben yapamıyorum, bu yüzden her şeyi annem/babam yapıyor’’ mesajını zihnine yerleştirmesin. 

Çocuğunuzun yaşına ve gelişim düzeyine uygun sorumluluklar verin. Burada çocuğunuzun yaşına göre, neyi yapıp neyi yapamayacağını biliyor olmanız ilk adımdır. Verdiğiniz sorumluluk çocuğunuzun yaşına uygun olduğunda, çocuğunuzun başarılı olma ihtimali de artmış olur. O yüzden burası oldukça önemlidir sevgili ebeveynler. 

Çocuğunuza rol model olun. Anne-baba olarak sorumluluklarını yerine getiren davranışlar sergilediğinizde, çocuğunuza örnek olmuş olursunuz. Çocuklar çok iyi bir gözlemcidir ve sizin davranışlarınızı modellemeye eğilimlidirler. Rutin yaşamınızda kendinize ait sorumlulukları yerine getirdiğinizde, çocuğunuzun sorumluluk anlayışının gelişmesine katkı sağlarsınız. 

Çocuğunuza sorumluluk duygusunu kazandırırken, oyunlaştırabilirsiniz. Böylelikle çocuğunuz sorumlulukları yerine getirirken eğlenmiş olur. Aynı zamanda oyunlaştırma ile çocuğun sorumluluklarına karşı ilgisi de artmış olur. 

Çocuğunuz sorumluluklarını yerine getirdiğinde bunu fark edin. Çabasını övün. Başarılı olduğu anlarda olumlu geri bildirimler verin. Böylelikle çocuğunuzun sorumluluk bilincini pekiştirmiş olursunuz. 

Hepimiz gibi çocuklar da hata yaparlar. Buna izin vermelisiniz. Her hata öğrenme için önemli bir fırsattır. Bunun farkında olun ve çocuğunuz hata yaptığında bunu kabullenin, öğrenme sürecini destekleyin ve cesaretlendirin.