Boşanma ve çocuk
Eşler boşandığında ebeveynlikten feragat etmezler. Eş olmayla beraber gidilen ebeveynlik rolü, artık eşler olmadan devam eder.”
Boşanmanın ebeveynler için çoğu zaman zor bir süreç olduğunu biliyoruz. Bununla beraber çocuklu ailelerde bu iki konuyu birbirinden ayrı düşünmemek gerekir. Çünkü eşten boşanılır fakat anne babalıktan boşanılmaz. Boşanma sonrasında bazı ebeveynler çocuk konusunda ortak bir tutum sergileyebiliyor ve çocuklarının iyilik hali için sağlıklı ebeveyn ilişkisi kurabiliyorlar. Ancak ebeveynlerin büyük bir kısmı, sorunsuz bir ilişki kurmada güçlük çekebiliyorlar.
Boşanma kararını almak ne kadar zorsa, çocuğa bu durumu açıklamak da ebeveynler için zordur. Çocukların boşanmadan kaynaklı etkilenebilecekleri doğrudur ancak huzursuz, mutsuz ve şiddetin olduğu bir ortamda büyümek çocukların sağlıklı gelişimini zedeleyen bir durum olacaktır. Kimi zaman boşanmalar ebeveynlere dinginlik getiren tek seçenek olabilir.
Ebeveynlerin aldığı bu karar, çocuğun hayatında karşılaşabileceği en zor deneyimlerden bir tanesidir. Fakat bilinçli adımlarla ve sağlıklı bir şekilde konu hakkında çocukla konuşulduğunda bu sıkıntılı süreç hem çocuk için hem de ebeveynler için daha kolay atlatılabilir. Çocukların yaşadığı sorunların belirleyicisi boşanmanın kendisi değil, boşanma öncesi, sırası ve sonrasında ebeveynlerin yaklaşımları ve süreci nasıl yönettiğidir.
Boşanma sadece bir ayrılık değildir. Evliliğin bitişi değildir. Aynı zamanda yeni bir hayatın ve dönemin başlamasıdır. Evliliği sonlandırmak ebeveynlerin bir problemidir ancak çocuklu evliliklerde boşanma, bundan çok daha fazlasıdır. Çocukların boşanmadan kaynaklı ne ölçüde etkilenip etkilenmeyeceği ise sürecin nasıl yönetildiğiyle beraber bazı etkenlere bağlı olarak değişir. Ancak bazı hatalı yaklaşımlar vardır. Bunun da altını çizmek gerekir. Her boşanan ebeveynin çocuğu psikolojik zorluklar yaşamaz. Ya da sırf çocuk etkilenmesin diye evliliği devam ettirmenin çocuk için daha iyi olabileceğini düşünmek yanlıştır. Evliliği bitirmek ebeveynlere ait bir sorumluluktur. Bu konuda alınacak karara çocukları ortak etmek ya da onlara sorumluluk yüklemek yanlıştır.
Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenler
- Boşanma kararını almak ebeveynlere ait bir sorumluluktur. Mümkün olduğunca çocuğunuza bu kararı anne-baba olarak birlikte açıklamaya çalışın. Çünkü eş olma rolünüzü terk etseniz bile anne babalık rolünüzü terk etmeyeceğinizi çocuğunuz hissetmelidir.
- Çocuğunuz tedirgin olabilir. Kafası karışabilir. Çocuğunuzun soracağı sorulara vereceğiniz cevaplar net, dürüstçe ve yaşına uygun olmalıdır.
- Çocuklar boşanmayı bir terk edilme olarak algılayabilirler. Kimi zamanda özellikle küçük çocuklar boşanmanın sebebi olarak kendilerini görebilirler. Bu sebeple boşanmanın çocuğunuzla alakalı ya da ondan kaynaklanan bir sebep olmadığını çok iyi anlatmanız gerekir.
- Boşanmanın çocuğunuzun hayatında ne gibi değişiklikler yaratacağını anlatın. Sadece eş olarak artık aynı evde yaşamayacağınızı fakat onun hayatında anne-baba olarak her zaman olacağınızı, ilgileneceğinizi ve onu hep seveceğinizi söyleyin.
- Boşanma sonrasında çocuk ebeveynlerden biri ile yaşamaya başlar. Diğer ebeveynini eskisi kadar sık göremeyebilir. Bu yüzden çocuk endişe duymaya başlar. Yeni düzende çocuğun endişelerini en aza indirgeyebilmek için artık aynı evde yaşamayacağı ebeveynini çocuğun hayatındaki okul vb. gibi etkinliklere dahil etmek faydalı olacaktır. Ayrıca her iki ebeveynin de çocukla beraber belli zamanlarda yapabilecekleri etkinlikler de planlanabilir.
- Boşanma sonrasında eskisi kadar sık görüşmediği ebeveyni ile çocuk arasında bir düzen ve rutin olmalıdır. Çocuğunuzla planlarınızı olabildiğince bozmamaya çalışın. Tutarlı davranın.
- Çocuklar birlikte yaşamadığı ebeveyni ile kopmaktan korkarlar. Bu sebeple birlikte kaldığı ebeveyni bu konuda hassas olmalı ve çocuğunun diğer ebeveyni ile sevgi dolu sıcak bir ilişki kurması konusunda destek olmalıdır. ‘’Her şey yolunda, seni seviyoruz, istediğin zaman diğer ebeveyninin sesini duyabilecek ve güzel vakitler geçirebileceksin’’ mesajı çocuğa verilmelidir.
- Çocuklar ebeveynleri arasında taraf tutmak zorunda kalmamalıdır. Çocuğunuza diğer ebeveyni hakkında olumsuz bilgiler vermekten kaçının. Taraf tutması için zorlamayın. Diğer ebeveyn hakkında bilgi almak için çocuğa sorular sormayın.
- Ebeveynler eş olma yolculuğunu sonlandırma aşamasındayken bazı anlaşmazlıklar yaşayabilirler. Birbirlerine öfke duyabilirler. Bu sebeple her zaman birbirinize eş olma ile anne baba olma arasındaki yol ayrımını hatırlatın ve ona göre davranın. Aranızdaki anlaşmazlığın içerisine çocuğunuzu çekmeyin. Çocuğunuz üzerinden birbirinize öfkenizi ifade etmeyin.
NE ZAMAN BİR UZMANA BAŞVURULMALIDIR?
Her şeyden önce, çocuklu bir ebeveynseniz boşanma aşamasına gelinmeden önce çocuk odaklı bir danışmanlık almak çok daha faydalı olacaktır. Sizi de rahatlatacaktır.
- Çocuğunuz yaşından daha küçük davranmaya başladığında,
- Yoğun huzursuzluk yaşadığında,
- Üzüntü ve kaygısıyla baş edemediğinde,
- Kendini suçlu hissettiğinde,
- Sosyal çevresinde problemler yaşadığında,
- Akademik olarak gerilediğinde,
- Davranışlarında keskin bir değişim olmaya başladığında,
- Yeme ve uyku gibi konularda sorunlar yaşamaya başladığında,
- Normalde zevk aldığı şeylere karşı ilgi kaybı yaşamaya başladığında,
- Yoğun duygusal tepkiler (ağlama, öfke krizleri vb.) yaşadığında uzman desteği almak iyi olacaktır.
