Bir yanda açlıktan ölenler bir yanda gıda israfı!

Yetersiz beslenme ve açlık nedeniyle her yıl dünya genelinde 3,1 milyon çocuk ölüyor. Bu oran 5 yaş altı çocuklarda görülen tüm ölümlerin neredeyse yarısı kadar. Dünya genelinde 822 milyon insan yetersiz beslenme sorunuyla karşı karşıya. Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Raporu, 2023 yılında dünya genelinde yaklaşık 733 milyon insanın açlık çektiğini ortaya koydu. Dünya nüfusunun yüzde 9,1'ine denk gelen bu sayı, açlıkla mücadelede 2021 ve 2022 yıllarına oranla kayda değer bir değişiklik olmadığını gösteriyor.

İşte böyle bir tabloda gıda israfını ele almak istedim. Gıda israfı, dünya genelinde büyük bir sorun olup, çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla ciddi sonuçları var.

FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü) verilerine göre, dünya genelinde üretilen gıdanın yaklaşık %30-40’ı israf ediliyor. Bu, yılda yaklaşık 1.3 milyar ton gıdaya denk geliyor.

İsraf edilen gıdanın maliyeti yılda yaklaşık 1 trilyon dolar.

İsraf edilen gıda, tüm dünya açlık çeken nüfusunun (yaklaşık 800 milyon insan) ihtiyacını karşılayabilir.

Gıda israfı gelişmiş ülkelerde daha çok tüketici davranışlarından kaynaklanır. Aşırı alışveriş, porsiyonların büyük tutulması ve tüketim öncesinde gıdaların bozulması başlıca nedenlerdir.

Gelişmekte olan ülkelerde gıda israfı genellikle hasat, depolama ve taşımacılık süreçlerindeki yetersizliklerden kaynaklanır.

İsraf edilen gıdanın üretimi, yıllık yaklaşık 3.3 milyar ton sera gazı salınımına neden olur. Bu, birçok ülkenin toplam karbon ayak izinden fazladır.

Gıda israfı, tatlı su kaynaklarının büyük bir kısmını tüketir. İsraf edilen gıdaların üretimi için kullanılan su, Nil Nehri'nin yıllık akışından fazladır.

Peki bu sorun nasıl çözülür?

Bilinçli alışveriş yapmak, artan yemekleri değerlendirmek ve porsiyonları küçültmek.

Daha verimli üretim, depolama ve dağıtım sistemleri geliştirmek.

Gıda israfını azaltmaya yönelik yasalar çıkarmak ve farkındalık kampanyaları düzenlemek.

Çözüm önerilerini sıralarken örnek uygulamalardan da söz etmek gerekir. Fransa, gıda atığını azaltmak için süpermarketlere satılmayan gıdaları bağışlama zorunluluğu getirdi. Danimarka, "Too Good To Go" gibi uygulamalar sayesinde restoran ve marketlerden artan gıdaları daha uygun fiyatlarla tüketicilere sunuyor. Türkiye, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın başlattığı "Gıdanı Koru" kampanyası, bireylerde farkındalık oluşturmayı hedefliyor. Gıda israfını önlemek, hem çevresel sürdürülebilirliği sağlamak hem de açlıkla mücadele etmek için kritik öneme sahiptir.