Helikopter ebeveynlik
Tüm ebeveynler çocuklarını en iyi şekilde koruyabilmek ister. Buda içgüdüsel ve doğal bir durumdur. Ancak bazen ilgi ve kontrol aşırıya kaçabilir. Bu duruma da helikopter ebeveynlik adını veririz. Aşırı ebeveynlik olarak da ifade edilen helikopter ebeveynlik tutumu, çocuğu sürekli gözetim ve kontrol altında tutmak, çocuğa sorumluluk vermemek, çocuğun kendi başına hareket etmesine ve kendi kararlarını vermesine engel olmak demektir. Eğer çocuğunuzun her hareketini izliyorsanız, geriye doğru bir adım atmanız gerekebilir!
Bu tutuma sahip ebeveynler;
- Çocuğunun adına konuşup karar verir.
- Çocuğuna sürekli kurallar koyar ve çocuğunun düşüncelerini önemsemez.
- Çocuğun yapması gereken sorumlulukları ebeveyn üstlenir.
- Çocuk ve ebeveyn arasında sanki kopmaz bir ip varmış gibi davranıp, çocuğun gittiği her yere gider.
- Çocuğunun hata yapmasından korkar.
- Çocuğunun yerine ödevlerini yapar ve çocuğunun okul hayatına çok fazla karışır. Çünkü çocuğunun başarısız olmasını istemez ve izin vermez.
- Çocuğunun hayatını planlayıp yönetmeye başlar.
- Çocuğunun hayal kırıklığı yaşamasına izin vermez.
- Aşırı korumacı yaklaşarak, çocuğunun bağımsız bir birey olmasını engeller.
Adeta bir helikopter gibi çocuğunuzun üzerinde gezindiğinizde, hayatı çocuğunuz için çok güvenli bir hale getiriyorsunuz. Hayat kimse için yeterince güvenli değildir. İyi niyetli olarak yaptığımız tüm bu davranışlar maalesef ki çocuğunuzun hayatını zorlaştırıyor. Çocuğunuzu gerektiği noktalarda özgür bırakmanız, çocuğunuzun sorunlarını çözmemeniz sizi kötü bir ebeveyn yapmaz. Her zaman çocuğunuza yardım etmek için etrafında dört dönmek sizi de oldukça yorar. Birkaç adım geride durarak, çocuğunuzun yanında olduğunuzu her zaman hissettirebilirsiniz.
Helikopter ebeveynlik neden olur?
Her anne baba çocuğunu tüm kötülüklerden, onlara gelebilecek zararlardan, başarısızlıktan ve hayal kırıklığından korumak isterler. Fakat helikopter ebeveyn tutumuna sahip ebeveynler, çocuklar güvende bile olsa tedirgin olmaya, endişe duymaya devam ederler. Bu tutumun tek nedeni, ebeveynin çocuğuna zarar gelmesini istememesi değildir.
- Bazen ebeveynler kendi çocukluğunda eksik olan ve karşılanmamış bazı ihtiyaç ve duyguları kendi çocuklarında telafi etmek isterler. Bunun kimi zaman farkında olurlar kimi zaman olmazlar.
- Çevresel etkenler de ebeveynleri baskı altında tutabilir ve helikopter ebeveyn tutumunu ortaya çıkarabilir. Bu noktada aile, arkadaş, sosyal medya gibi birçok etken, ebeveyn kaygısını besler.
- Ebeveyn genel olarak kontrol edilemeyen bir kaygı bozukluğu yaşıyorsa çocuğun varlığı ile bu durum daha çok tetiklenebilir. Ebeveyn asla rahatlayamaz, uyku uyuyamaz ve sürekli diken üstünde olurlar.
Helikopter ebeveyn tutumu ile büyümüş bireyin özellikleri nedir?
- İçe kapanma, depresif davranışlar, anksiyete, düşük yaşam kalitesi gibi birtakım özellikler
- Problem çözme becerilerinde yetersizlik
- Sıkça yaşanan duygusal problemler
- Sorumluluk duygusunun oluşmaması
- Özgüven sorunları, düşük benlik saygısı, yetersizlik duygusu
- Değersiz hissetme
- Bağlanma problemleri
- Aile, iş ve sosyal hayatında uyum problemleri
Ebeveynler ne yapmalı?
Helikopter ebeveynlerin bu tutumdan kurtulabilmesi zor olabiliyor. Fakat yine de bununla baş edebilmek mümkündür. Bunun için bazı stratejiler vardır.
- Çocuğunuzun kendisini ifade etmesine müsaade edin.
- Çocuğunuzu gerektiği noktalarda özgür bırakın.
- Çocuğunuzun hayatını tamamen siz yönetmeyin. Çocuğunuza kendi hayatında kontrol verin.
- Çocuğunuza güvenin.
- Çocuğunuzun yaşına ve gelişimine uygun sorumluluk almasına izin verin.
- Çocuğunuz kendi kararlarını verebilmeli. Bunun için onu cesaretlendirin.
- Çocuğunuzun hayatı deneyimlemesine izin verin.
- Çocuğunuz bir problem ile karşılaştığında öncelikle kendisinin çözebilmesi için imkan verin.
- Çocuğunuzun hata yapmasına izin verin.
- Çocuğunuzun çocuk olmasına izin verin.
- Gerektiğinde bir uzman desteği alın.
Sevgili ebeveynler, çocuklarınızı destekleme, ilgi gösterme ve koruma arzunuzu anlıyorum. Ancak yukarıda belirttiğim gibi aşırıya kaçmamak gerekir. Çocuklarınızı destekleme ve koruma arzunuzu daha dengeli bir şekilde yönetebilmeniz için sizin yanınızdayım.
