Aile içerisinde çocukla cinselliğin konuşulması

Ebeveynler çocuklarının ilk yaşam kılavuzlarıdır. Çocuklar ebeveynlerinin her şeyi en iyi bilen kişi olduğuna inanır ve güven duyar. Bu sebeple aile diğer konularda olduğu gibi cinsellik konusunda da konuşurken rahat olmalıdır. Çocuğun sağlıklı bir cinsel kimlik oluşturabilmesi ve yetişkinlik döneminde sorunsuz bir cinsel hayatının olması için en önemli şart, ebeveynlerinden yaşına ve gelişim düzeyine uygun net cevaplar almasıdır. Çocuklarla cinsellik hakkında konuşmak, bir kereye mahsus değildir. Çocuk yaş aldıkça gelişen ve devam eden bir konudur. Çocuklar cinsellik hakkında ebeveynlerinden sağlıklı bilgi aldıkça kendilerini daha normal ve sağlıklı hissederler. Ancak tam tersini düşündüğümüzde çocuk, kendini suçlu, utanmış ve kötü hisseder. Toplumsal önyargılar, yanlış öğretiler, eğitim durumu, psikolojik durum ve sosyoekonomik durumlar gibi birçok değişkene bağlı olarak aileler cinselliği konuşurken çekingen yaklaşabilirler. Aile içerisinde çocukla bu konuyu konuşmakta zorlanan ebeveynlerin uzman desteğine başvurması önemlidir ve ebeveynleri rahatlatır.

Çocuklara cinsellik nasıl anlatılır?

2-3 yaş itibariyle çocuklar, dünyaya nasıl geldiklerini, anne ve babalarının neden aynı yatakta uyuduğunu, kadın ve erkek arasındaki farklılıkları merak etmeye başlarlar. Çocuklar tatmin edici yanıtlar alana kadar bu konudaki sorularını tekrarlayabilirler. Çocukların her yaş döneminde alacağı cevaplar bir önceki dönemde aldıkları cevaplarla tutarlı olmalıdır. Çocuklar her dönemde aynı soruları tekrar sorabilir, sorgulayabilir. Her dönem aldığı cevapları unutmaz ve eşleştirir. Her konuda olduğu gibi söz konusu cinsellik ile ilgili konularda da durum böyledir. Ebeveynler çocuklarının sorularını cevaplarken bunu göz önünde bulundurmalı ve çocuğun ileride kafasının karışacağı şekilde mesajlar almasına izin vermemelidir.

• Çocuklarla cinsellik hakkında konuşurken ebeveynlerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta; dürüst, net, açık ve ulaşılabilir olmalarıdır. Çünkü bu konu, çocuk gelişiminde özel ve kritik konulardan biridir.
• Cinsellik ile ilgili duyulan merak oldukça normaldir. Gelişimin bir parçasıdır. Çocuk bu konudaki sorularının cevaplarını başkalarından ve başka kaynaklardan almamalıdır.
• Bu sebeple çocukların soru sorması teşvik edilmeli ve sordukları sorulara olumsuz, sert, suçlayıcı ya da reddedici cevaplar verilmemelidir. Merak duygusu çocuklar için kötü bir algı oluşturmamalıdır.
• Olumlu bir ses tonu ve mimiklerle çocukların soruları sabırla dinlenmeli ve konuşulmalıdır.
• Bu konu çocuklarla konuşulurken atlanmaması gereken önemli bir yer var. Çocuğun mahremiyet algısının sağlıklı oluşabilmesi ve bedensel sınırlarını çok iyi belirleyebilmesi için bu konuda ebeveynlerinin rehberliğine ihtiyacı vardır. Bedenimizin her yerinin özel olduğu ancak bazı bölgelerin çok daha özel olduğu bilgisi çocuğa net bir şekilde verilmelidir.

CİNSELLİK HAKKINDA KONUŞURKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

1. Ebeveynler cinsellik ile ilgili çocuklarıyla konuşurken ya da soruları cevaplarken, bunu bir cinsel eğitim olarak görmeli ve çocuk bu eğitimi ebeveyni tarafından almalıdır.
2. Çocukların soruları reddedilmemeli ve geçiştirilmemelidir.
3. Çocuklar soru sorduğunda sabırla dinlenilmelidirler. Sorular sakin bir şekilde cevaplanmalıdır.
4. Cinsellik ile ilgili bazı inanç kalıplarının ve kültürel yaklaşımlarının çok baskın olduğunu biliyoruz. Fakat çocuklara bu eğitim verilirken ya da soruları cevaplanırken, ayıp, günah ve yasak gibi temel inancın yanlış oluşmasına sebep olabilecek kelimelerin kullanılmaması gerekiyor.
5. Sadece çocukların sorduğu sorulara cevap verilmelidir. Fazla bilgi vermek çocukta kafa karışıklığı yaratabilir. Bu sebeple öncesinde çocuğun neyi ne kadar bildiği öğrenilmelidir. Tam tersi olarak, belki çocuk çok fazla şey biliyordur ve ebeveynlerde cevabını buna göre şekillendirmek durumundadır.
6. Çocuklar büyüdükçe cinsellik hakkındaki konuşmalar devam eder. Eğer çocuk ergenlik dönemine girdiyse çok fazla beklemeden çocuğa cinsel eğitim verilmelidir.
7. Çocuklar her dönemde aynı soruları tekrar sorabilir, sorgulayabilir. Cevap verirken çocuğun yaşı ve gelişimi göz önünde bulundurulmalıdır. Verilecek cevabın çocuğun gelişimine uygun olması gerekir.
8. Cinsel eğitimin yanı sıra çocuklara bu süreçte mahremiyet eğitimi de verilmelidir. Mahremiyet eğitimi de tek seferlik bir eğitim değildir. Geniş bir konudur ve aralıklı olarak tekrarlanmalı ve çocuğa hatırlatılmalıdır.
9. Soruları cevaplarken ‘’Bu konuda neler biliyorsun? Bildiklerini benimle paylaşır mısın? Bu konuda merak ettiğin başka sorular var mı?’’ gibi yanıtlar vererek, çocuğun konu hakkındaki bilgisi ve neyi anlayıp anlamadığı kontrol edilir.
10. Çocukların sorduğu soru ya da soruların cevapları bilinmiyorsa ebeveyn çocuğuna ‘’Bu sorunun cevabını tam olarak bilmiyorum. İstersen bunu araştırıp sana doğru bilgiyi verebilirim.’’ şeklinde ifade etmelidir. Çocuğa yanlış bilgi vermekten kaçınmak gerekir.
11. Son olarak, ebeveynler çocuklarının hangi gelişim aşamasında olduğunu ve kendileri hakkında ne kadar bilgiye sahip olduğunu bilmelidir. Bu sayede çocuğa en uygun cevap verilebilir.