Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı gelir dağılımı istatistiklerini açıkladı. Veriler, gelir eşitsizliği ve ortalama hanehalkı gelirlerinde dikkat çekici değişimlere işaret ediyor. İşte öne çıkan başlıklar:
Gelir Dağılımı Eşitsizliği Azaldı
En yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik kesimin toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,6 puan azalarak %48,1'e gerilerken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,2 puan artarak %6,3'e yükseldi.
Gini katsayısı, bir önceki yıla göre 0,007 puan azalarak 0,413 oldu ve gelir eşitsizliğinde sınırlı bir iyileşmeyi gösterdi. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,476, emekli ve dul-yetim maaşı dahil edildiğinde ise 0,423 olarak hesaplandı.
Ortalama Gelirlerde Artış
Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre %106,9 artışla 374.899 TL’ye yükseldi. Fert bazında ise yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelir %108,3 artışla 90.116 TL’den 187.728 TL’ye ulaştı.
Gelir gruplarına göre ise çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalkları, yıllık 231.206 TL ile en yüksek gelire sahip olurken, en düşük gelir 146.828 TL ile bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarında görüldü.
Gelir Kaynaklarının Payları
Toplam gelir içinde maaş ve ücret gelirinin payı %48,8 ile en yüksek seviyede yer aldı. Müteşebbis geliri %20,8 ile ikinci sırada, sosyal transfer gelirleri ise %17,8 ile üçüncü sırada yer aldı.
Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı %17,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transfer gelirlerindeki payı %87,6 olarak gerçekleşti.
Eğitim ve Sektörlere Göre Gelir Durumu
Yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama esas iş geliri 309.721 TL ile en yüksek seviyede bulunurken, lise mezunlarında bu değer 240.470 TL, lise altı eğitimlilerde 168.407 TL ve bir okul bitirmeyenlerde 106.478 TL olarak belirlendi.
Sektör bazında ise en yüksek gelir 242.299 TL ile hizmet sektöründe kaydedilirken, tarım sektörü 153.773 TL ile en düşük gelir seviyesine sahip oldu. İnşaat sektörü, %115,4 artışla yıllık gelir artışında başı çekti.
Bölgesel Gelir Farklılıkları
En yüksek ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri, 257.891 TL ile İstanbul’da (TR10) kaydedildi. Ankara (TR51) ve Tekirdağ-Edirne-Kırklareli (TR21) bölgeleri sırasıyla 248.285 TL ve 225.758 TL ile İstanbul’u izledi. En düşük gelir ise 91.818 TL ile Van-Muş-Bitlis-Hakkari (TRB2) bölgesinde görüldü.
P80/P20 ve P90/P10 Oranları
Gelir eşitsizliğini ölçen P80/P20 oranı 7,7’ye, P90/P10 oranı ise 13,3’e geriledi. P80/P20 oranının en düşük olduğu bölgeler 4,9 ile Kocaeli-Sakarya-Düzce-Bolu-Yalova (TR42) ve Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli (TRB1) bölgeleri oldu. İstanbul, P80/P20 oranında en yüksek değere sahip bölge olarak öne çıktı.
Bu veriler, gelir eşitsizliğinde kısmi bir iyileşme gözlemlense de bölgesel ve sektörel farklılıkların halen önemli bir etken olduğunu ortaya koyuyor.
